Talendossier: artikel in Trouw

Examineer met een dossier in plaats van in de gymzaal

OPINIE

Nelleke van der Meer– 10:03, 9 april 2018

Het examineren van middelbare scholieren moet anders, vindt Nelleke van der Meer, docent Nederlands. Zij heeft ook wel een idee hoe.

De Vraag van Monic Slingerland over het dilemma tussen het bijbrengen van vaardigheden of het examineren van kennis op middelbare scholen (Trouw, 31 maart) is niet eenvoudig te beantwoorden. Spreken over 'de' examens is een nutteloze bezigheid. Een examen Nederlands is niet hetzelfde als een examen biologie. Bij Nederlands toets je een onderdeel van het vak, namelijk leesvaardigheid, en bij biologie toets je kennis.

Over het vwo-examen Nederlands staan jaarlijks rond examentijd de kranten vol met klachten over de inhoud ervan. Het is altijd weer leuk om te zien hoe er discussie ontstaat over de inhoud en interpretatie van de teksten die gebruikt worden in het examen. Dat is toch wat je wilt. Dat leerlingen vanuit verschillende perspectieven naar een tekst kijken, dat is van belang in de samenleving. Neem als voorbeeld de interpretatie van de cijfers uit het onderzoek over vliegveld Lelystad. Ook is alleen het herkennen van nepnieuws niet genoeg, leren nadenken over wie het plaatst, en waarom, is veel interessanter. Het examen Nederlands is verworden tot een antwoord formuleren dat in de mal van het Cito past.

Als het klimaat in West-Europa verandert en er meer regen valt, zullen de dijken verhoogd moeten worden. Met alleen die kennis komen we niet verder. We zullen kritisch moeten nadenken en vooral moeten samenwerken om een Europese oplossing te vinden.

Vaardigheden

En zo zit het ook met de vaardigheden die we leerlingen willen bijbrengen. Mooi die kennis over kernenergie, maar hoe zit het met de gevolgen? Bij Nederlands leer je allerlei vaardigheden die je kunt inzetten bij alle andere vakken. Laat een leerling een dossier aanleggen met artikelen over kernenergie en laat hem die in een groep bediscussiëren. Dat is toch interessanter en zinvoller dan weten dat op vraag 1 het antwoord a moet zijn? Laat hem zijn visie vergelijken met de visie van allerlei experts. Waarom moet je dan nog een apart eindexamen Nederlands in de gymzaal afleggen?

De huidige examens zorgen voor kansenongelijkheid. Je zult maar een leerling zijn die zwaar dyslectisch is en voor Nederlands en Engels een 5 scoort, maar de bètavakken keurig afrondt. Je haalt geen vwo-diploma. En met een havo-diploma met Nederlands en Engels kom je de TU niet binnen.

Schaduwonderwijs

Ook stimuleert de huidige manier van examineren het ontstaan van schaduwonderwijs. Als je ouders geld hebben, kan er ondersteuning buiten de school worden gekocht. Een examen-training stoomt je klaar voor het examen. Het feit alleen al dat het kan, betekent dat er iets niet klopt in onze examinering. Bezit je met je vwo-diploma dan de vaardigheden om in het wetenschappelijk onderwijs succesvol te zijn? Het huidige stelsel begint te knellen.

Het is goed dat de VO-raad voorstellen doet om de examens te veranderen. Voor sommige vakken zou de vorm kunnen veranderen. Maar als je de vorm verandert, dan kun je haast niet anders dan het vaste afnamemoment loslaten. Misschien is voor veel vakken een dossier wel de oplossing. Laat maar zien wat je kunt, dat je kennis hebt en daar wat mee kunt doen. Laat je dossier aansluiten op je interesse en je vervolgopleiding.

En docenten vinden met een leerling discussiëren over opgedane kennis echt leuker dan een streep zetten door antwoord b bij vraag 1.

;None;None