Ready for the Ride - Ontspoord & Moreel Leiderschap

Jong, achter de tralies en dan? Op bezoek - Vandaag heb ik een ontmoeting met de directeur Interne Opleidingen van een Justitiële Jeugdinrichting (JJI) in ons land. Met hem spreek ik over jongeren die zijn ontspoord en strafrechtelijk vastzitten. Wat kan het project over Moreel Leiderschap voor hen betekenen en wat kunnen zij voor dit project betekenen? Verder vraag ik me af: Welke signalen hebben zij afgegeven? Welke keuzes zijn er door hen en voor hen gemaakt? Welke verantwoordelijkheid hebben zij wel/niet kunnen dragen en is hen al dan niet gegeven? Hebben zij voldoende (h)erkenning ondervonden? Wat is de invloed van hun thuissituatie, verleden, omgeving, vrienden, sociale netwerken en sociale media op hen (geweest) en laten zij zich (nog) bijsturen? Wat had in hun leven voorkomen kunnen worden en welke rol heeft het onderwijs hierin gespeeld? Vragen te over! Complexiteit - De problematiek van deze jongeren is doorgaans complex, wordt me verteld. Er valt meestal niet één oorzaak van hun ontsporing aan te wijzen. Van belang is, zo komt in dit gesprek naar voren, dat het onderwijs in deze JJI hoog inzet op burgerschap en morele bewustwording, waarbij ervaringsgericht leren en het opdoen van praktische ervaringen belangrijke pijlers zijn. 'Zijn deze pijlers in het reguliere onderwijs ook van belang, juist bij jongeren voor wie uren in de schoolbanken zitten een crime is?', komt in me op. 'En wat doen wij met jongeren die over een beperkt IQ beschikken, met wie deze JJI ook te maken krijgt? Hebben we voldoende tools hen op te vangen en te begeleiden? Hoe lastig is het niet ook hèn bewust te laten worden van waar zíj staan, wie zíj zijn en waarin zíj (nog) kunnen groeien. Biedt het huidige Passend Onderwijs de oplsossing? Nieuwe insteek - De directeur, met een hart voor jongeren, geeft aan hoe belangrijk het is zijn doelgroep (en niet alleen hèn) in het onderwijs te benaderen met een open houding. Hieruit komen vragen naar voren, zoals: 'Wat heb je nodig?', en: 'Wat wil je leren?' Zijn jongeren passen niet in één hokje en het behalen van (cognitieve) eindtermen heeft binnen zijn instituut niet de hoogste prioriteit. Belangrijker is te ontdekken wat zijn pupillen nodig hebben om de regie over hun eigen leven (weer) op te pakken. ‘Het oppakken van de regie over je eigen leven, geldt toch voor ieder kind', besef ik ineens' en vraagt om méér, ook in het reguliere onderwijs.' ‘De intrinsieke motivatie van de jongeren speelt in deze JJI een belangrijke rol om zich persoonlijk verder ontwikkelen en succesvol te kunnen leren', wordt me uitgelegd. 'Ook dit is belangrijk buiten de poort', gaat er door me heen. 'Wat bieden wij onze leerlingen aan, met allen ook hùn eigen levensverhaal, als het om motivatie gaat?' Verbinding met de maatschappij - In deze JJI wordt gezocht naar zinvolle verbindingen met de samenleving. Ouderen zijn bijvoorbeeld uitgenodigd, waarmee de jongeren samen zijn gaan koken. Recepten zijn uitgewisseld, waaruit een prachtig kookboek is ontstaan. Dit ervaringsleren slaat aan en is één van de tools die in deze JJI worden ingezet de jongeren zinvolle levens- en daardoor ook leerervaringen, op te laten doen. Vertaalslag naar het huidige onderwijs - Ik ben ervan overtuigd dat de levenslessen, die deze jongeren hebben geleerd en nóg leren, bij kunnen dragen aan het bewustwordingsproces van leerlingen in het reguliere basis- en voortgezet onderwijs. Hoe mooi zal het zijn als hun ervaringen bv. in een toneel- en / of filmsetting in verschillende scenes worden uitgebeeld. 'Onze' leerlingen zouden dan per scene keuzes aangereikt kunnen krijgen, die vervolgens weer levensecht worden uitgebeeld. 'Wat gebeurt er als je een bepaalde keuze in je leven maakt? Hoe loopt het af en welke richting neemt jouw leven dan? Waar leiden jouw keuzes toe en de talloze, andere beslissingen die je in jouw leven neemt?' Door het maken van een vertaalslag naar het leven van de meeste jongeren worden er vele vliegen in één klap 'geraakt'. De gedetineerde 'jeugd' in de JJI levert een zinvolle bijdrage aan leerlingen in het reguliere onderwijs door hun ervaringen te delen en samen naar nieuwe wegen te zoeken, die zij zelf in hun eigen leven (mogelijk) ook (nog) niet hebben gevonden. Studenten van bv. de toneel- en filmacademie dragen door het vertolken en filmen van de bevindingen van deze jonge delinquenten hún waardevolle steentje aan dit project bij en voor leerlingen in het reguliere basis- en voortgezet onderwijs komen de talloze levenslessen van de bewoners van deze JJI zeer dichtbij, wat ook hún persoonlijke ontwikkeling en bewustwording kan versterken. Tijd - Het oppakken van zo'n project kost tijd en is niet direct te realiseren, is me duidelijk. Wel is het idee hartelijk ontvangen en is er een zaadje geplant dat mogelijk kan uitgroeien tot een waardevolle plant die voor deze gedetineerde jongeren en veel leerlingen (en andere betrokkenen in en buiten het onderwijs) vrucht kan dragen.;None;None