Ready for the ride - Moreel Leiderschap & Meer dl. 1

Moreel Leiderschap & Meer dl 1 Brede context – Met betrekking tot moreel leiderschap heb ik in mijn laatste twee Blogs effectief leiderschap en zinvol leiderschap aangekaart, omdat moreel leiderschap in mijn ogen meer is dan het aanreiken van kennis alleen, of het leren van ‘een kunstje’. Het gaat bij moreel leiderschap ook om moreel besèf, wat met de ontwikkeling van bewustzijn te maken heeft en wat het alledaagse denken overstijgt, is mijn mening. Bij deze bewustzijnsontwikkeling speelt ons innerlijke leven een rol – ons geweten ??? – waarbij er – althans zo zie ik het – sprake is van een wisselwerking tussen de input, die we vanuit de buitenwereld krijgen aangereikt en de output, die op basis van ons innerlijke (ge)weten en leven tot stand komt. Moreel Leiderschap & meer – Kijkend naar grote, morele leiders uit het verleden, komen de volgende vormen van leiderschap in mij op, die alle nauw aan elkaar verwant zijn: liefdevol leiderschap, zorgzaam leiderschap en bijvoorbeeld dienstbaar leiderschap. Het wordt me door het schrijven van deze Blogs en het onderzoek dat hierbij hoort, steeds meer duidelijk dat moreel leiderschap ook verbonden is met de kwaliteiten van het hart. Hoofd, hart en handen – Veel scholen vinden de ontwikkeling van hoofd, hart en handen belangrijk. Op veel scholen gaat ca. 80% van de aandacht uit naar het hoofd (overdragen en opdoen van kennis staat centraal) en ca. 20% naar de handen (het opdoen van - en oefenen met - praktische vaardigheden). In een groep 7, waarvoor ik in het seizoen 2017-2018 een dag in de week stond, zat leerling M. Hij had gouden handen, maar rekenen, taal, spelling, aardrijkskunde, geschiedenis ed. waren voor hem een crime. Hij is niet meegegaan naar groep 8 en mocht eerder uitstromen. Af en toe komt hij nog bij zijn oude klasgenoten langs en vertelt hij de groep hoe hij het op zijn nieuwe school naar zijn zin heeft, waar zijn gouden handen blijkbaar volledig tot hun recht komen. Maar hoe staat het met de ontwikkeling van het hart in het (moderne) onderwijs? Als je Het Nieuwe Testament in de Bijbel leest, kom je tientallen, zo niet honderden keren het woord hart tegen. Het gaat hierbij niet om het fysieke hart, maar om het spirituele hart. Zo stuurt Paulus vanuit de gevangenis een brief aan de Kolossensen, waarin hij schrijft: 'Kleed u in de Liefde, dat is een band die u tot een volmaakte eenheid maakt. Laat in uw hart de vrede van Christus heersen.'  Een paar regels verder schrijft hij: 'Zing met heel uw hart...' Sri Swami Paramahamsa Vishwananda, een eigentijdse Heilige die wereldwijd veel van Zich laat horen, spreekt over de belangrijkste reis van ieder mens, een reis van 40 centimeter. Hij doelt hierbij op de reis van het hoofd naar het hart, waar Gods Liefde Zich laat vinden. Zo zegt Hij: "Ontsluit je hart en laat de Liefde stromen; laat onvoorwaardelijke Liefde stromen", en "Werk aan het openen van je hart; werk aan Zelfrealisatie; ga op in Gods Liefde; ga voorbij aan alle beperkingen die je als mens van Zijn Liefde verwijderd houden." Om deze reis van het hoofd naar het hart af te leggen, volstaat een eenvoudige cursus moreel leiderschap niet, is mijn bescheiden mening. Het vraagt om meer, zeker in een tijd waarin moreel leiderschap niet zo vanzelfsprekend is. Trend van deze tijd – Veel mensen op vooraanstaande posities denken doorgaans allereerst aan zichzelf. De bankencrisis uit 2008  heeft dit overduidelijk laten zien. Niet alleen topmanagers verdien(d)en absurde bedragen, maar ook veel aandeelhouders van grote ondernemingen zijn allereerst in hun eigen ‘profit’ geïnteresseerd en veel minder (of helemaal niet) in het welzijn van de werknemers. Hoezo moreel leiderschap? Ook in de politiek zijn vooraanstaande leiders dikwijls meer op zichzelf en hun machtspositie gericht en minder op het welzijn van hun onderdanen. Denk aan Maduro, die Venezuela aan de rand van de afgrond brengt. Denk aan Kim Jong-un, die een land leidt waarin de mensenrechten zwaar worden overtreden en velen in kampen onder de meest erbarmelijke omstandigheden leven én vaak ook sterven. Voor velen houdt ook Donald Trump als president van de VS er bedenkelijke, morele principes op na, als het gaat om vrouwen, migranten en bijvoorbeeld het uithollen van Obamacare. Zijn motto ‘America first’ werd na zijn inauguratie door Arjan Lubach op een ludieke manier op de hak genomen. Zie link hieronder. In Hongarije speelt president Orban een bedenkelijke rol. Als ik sommige beelden zie en zijn toespraken aanhoor, moet ik automatisch aan de jaren dertig denken. In die tijd waren niet de Moslims, maar de Joden het zwarte schaap en het kind van de rekening. In Turkije heeft president Erdoan bijna alle macht naar zich toegetrokken en zitten vele duizenden mensen zonder protest achter de tralies, waar martelingen en verkrachtingen plaatsvinden. https://www.youtube.com/watch?v=3k_E8huQR8ILiefdevol Leiderschap – Het woord ‘liefde’ komt in veel politieke en  onderwijskundige documenten niet of nauwelijks voor, terwijl volgens de meeste wereldgodsdiensten Goddelijke Liefde, de enige, werkelijke oorzaak is die het leven leidt, of althans behoort te leiden. Jezus spreekt over talloze rampen, oorlogen en andere problemen die de wereld zullen teisteren in een periode waarin weinig mensen zich innerlijk met God en Zijn Liefde verbonden zullen voelen. In de eeuwenoude, Vedische wetenschap wordt gesproken over 4 Yuga’s, cycli, of tijdperken, waar de mensheid doorheen gaat, te weten: Sathya Yuga, Treta Yuga, Dwapara Yuga en Kali Yuga, die alle duizenden jaren beslaan. In Sathya Yuga leven de mensen volledig in harmonie met Gods Liefde (paradijs op aarde). In Treta Yuga zet het eerste verval zich in. Koning Rama leefde als Goddelijke Incarnatie tijdens Treta Yuga op aarde om de mensheid te wijzen op het belang van Dharma (leven in overeenstemming met Gods Liefde), waarvan Hij de belichaming was. In Dwapara Yuga zet het verval zich door. In deze tijd leefde Heer Krishna als Goddelijke Incarnatie in de wereld om de mensheid met name op het belang van Bhakti te wijzen, op toewijding aan Gods Liefde. Nu leven we in Kali Yuga, de ijzeren tijd, waarin materieel gewin de trent lijkt te zijn, voor velen God noch gebod geldt en de meeste mensen vooral op hun eigen voordeel uit zijn. Jezus is als God Zoon in deze periode naar onze planeet 'afgedaald' om Gods oneindige Liefde voor te leven, waarbij ook Hij het ideaal van Liefdevol Leiderschap belichaamde. Maar ook Moeder Theresa gaf hier inhoud aan, Florence Nightingale en ook veel leerkrachten zetten zich met ziel en zaligheid dagelijks in om liefde aan hun leerlingen schenken. Kan Liefdevol Leiderschap in een cursus worden aangeboden, of is het meer een leefstijl, wat om meer vraagt, om een breed maatschappelijk draagvlak, waarbij politieke, culturele en religieuze verschillen worden overstegen en we samen opzoek gaan naar wat ons allen als wereldburgers onderling met elkaar verbindt? Zorgzaam Leiderschap – Voor mij liggen liefdevol en zorgzaam leiderschap in elkaars verlengde. Wat me opvalt in de klas is hoe lastig veel kinderen het vinden iets spontaan voor een ander, of de leerkracht te doen. Vaak zijn het dezelfde leerlingen die klaar staan om te helpen met opruimen, of iets van de grond op te rapen, wat zij niet zelf hebben laten vallen. Sommige kinderen geven aan dat zij thuis nooit hoeven meehelpen met opruimen en dat ze boos worden, als hen dit gevraagd wordt, waarna hun ouders het zelf doen. Tja…? Leerlingen tot morele leiders opvoeden, vraagt ook om een nauwe samenwerking met thuis. In mijn klas (groep 8) zit één leerling die vegetarisch is en die zich tegen de vleesindustrie verzet en tegen de vaak moreel onverantwoorde praktijken in deze tak van het bedrijfsleven. Zelf ben ik als vegetariër onder mijn collega’s de enige op school. Moet ik hen YouTube filmpjes laten zien over de barre omstandigheden, waarin veel dieren opgroeien en uiteindelijk gedood (vermoord) worden? Is dit mijn taak? Is het moreel verantwoord je huisdier wel goed te verzorgen, maar de dieren in de vleesindustrie aan hun lot over te laten en hiervoor je ogen te sluiten? Waar begint en eindigt zorgzaam leiderschap? Dienstbaar Leiderschap – Dienstbaar leiderschap ligt ook in het verlengde van liefdevol, zorgzaam en moreel leiderschap. Als ik zie hoeveel kinderen niets liever doen dan computerspelletjes spelen, waarbij de één de ander afmaakt, vaak op de meest gewelddadige wijze, dan slaat de schrik me om het hart. Als je hierbij bedenkt dat veel ouders dit goed vinden, vraag ik me ook af: ‘Hoezo opleiden tot moreel leiderschap?’ We hebben bij ons op school afgesproken dat leerlingen op geen enkele manier gewelddadige games mogen spelen, wat ik van harte toejuich. Maar wat gebeurt er thuis? Zijn veel ouders zich ervan bewust waarmee hun kinderen zich ‘voeden’? Kijkend naar de bloedige aanslagen op twee moskees in Christchurch, Nieuw Zeeland, waarbij op 15 maart 2019 vele doden zijn gevallen, lijkt de scheidslijn tussen gewelddadige computergames, waarbij alles en iedereen koelbloedig omver geschoten wordt en de werkelijkheid flinterdun te zijn. Ook veel liedjes en YouTube filmpjes zijn dikwijls zó grof en seksistisch, waaraan kinderen zich modeleren, dat ik me afvraag: ‘Is zo’n cursus moreel leiderschap niet dweilen met de kraan open, of vraagt deze tijd juist nú, meer als ooit tevoren, om cursussen over moreel leiderschap!?’ Grote morele leiders zijn dienstbaar. Zo leefde Ghandi in alle eenvoud dienstbaar onder de mensen, was Jezus één en al dienstbaarheid en liet ook Albert Schweitzer zien hoe mooi het is je voor de zwakken in de samenleving in te zetten. Maarten Luther King ging een stap verder door voor een hele bevolkingsgroep op te komen, wat hij uiteindelijk met zijn eigen leven moest bekopen. Kortom… Ik besef dat het bij dit LOF project niet alleen om het eindproduct gaat, maar ook om de reis ernaar toe, om een voortschrijdend inzicht met betrekking tot de ontwikkeling van moreel leiderschap.;None;None