Ready for the Ride - Afronding voorbeschouwingen

Afronding voorbeschouwingen Maatschappelijk draagvlak - De laatste weken is moreel leiderschap vanuit verschillende invalshoeken in mijn Blogs belicht, waarbij het (voor mij) steeds duidelijker is geworden dat het bij moreel leiderschap vooral gaat om persoonlijkheidsontwikkeling, om een persoonlijk groei- en bewustzijnsproces en niet zozeer om een cursus over moreel leiderschap alleen, wat hiervan wel een onderdeel kan uitmaken. Kijkend naar de uitslag van de Provinciale Statenverkiezing van 20 maart 2019, waarbij Forum voor Democratie als grote overwinnaar uit de bus kwam, met Thierry Baudet als hun ‘morele’ leider, zie ik dat de opvattingen over de invulling van (moreel) leiderschap in de Nederlandse samenleving ver uit elkaar (kunnen) liggen. Leiding geven aan ons eigen leven - Voor veel mensen is het lastig leiding en een zinvolle invulling aan hun eigen leven te geven, waarbij elke tegenslag zo snel mogelijk weggewuifd wordt. De psycholoog Dirk de Wachter geeft in een interview met de Volkskrant van zaterdag 30 maart 2019 aan dat het leven voor een groot aantal mensen voortdurend ‘opgeleukt’ moet worden. Geven we onszelf, zo vraag ik me af, wel voldoende ruimte (ook door tegenslagen en teleurstellingen) te ‘rijpen’ en op deze wijze tot ‘wasdom’ te komen? “Veel mensen zijn eenzaam”, geeft Dirk de Wachter aan en zo meldt hij: “We zouden elkaar veel meer moeten steunen.” Blijkbaar zijn we zo op ons individuele zelf en op ons eigen welzijn gericht, dat we de ander uit het oog verliezen en juist oog hebben voor de ander is een belangrijke pijler onder moreel leiderschap. Betekenis geven aan ons leven - De Wachter maakt in dit interview duidelijk dat in een bubbelbad zitten, dancings bezoeken, ed., allemaal prima is, maar: “Het leven kan soms lastig zijn en iemand bijstaan, iemand helpen, geeft een vervullend gevoel. Het is betekenisvol om te weten: ik ben er voor iemand.” Op welke wijze leren we onze kinderen, zowel thuis, als op school, dat het leven niet altijd even ‘leuk’ is en dat het waardevol is anderen bij te staan, waardoor ons leven rijker, zinvoller wordt en meer inhoud krijgt, waaraan morele leiders zeker moeten voldoen. “Het principe dat je je iets aantrekt van de ander, komt door de eeuwen heen in alle menselijke beschavingen naar voren, gelukkig maar”, zegt de psycholoog. “Alleen heeft het christendom hiervan een speerpunt gemaakt. Nu we de christelijke structuren grotendeels hebben afgebroken”, merkt hij op, “laten we dan tenminste deze boodschap houden.” Religie en spiritualiteit - In mijn Blogs heb ik diverse keren verwezen naar uitspraken van Heiligen en andere grote Meesters op spiritueel gebied, waar, zoals de Wachter aangeeft, christelijke structuren voor een groot deel zijn weggevallen. Voor velen in de samenleving gaat het vooral om het invullen van hun materiele behoeften, terwijl veel mensen ‘geestelijk droogstaan'. Aan de andere kant lijkt er maatschappelijk gezien een onderstroom opgang te komen, waarin opnieuw gezocht wordt naar zingeving en spiritualiteit. Yogacentra vliegen als paddenstoelen uit de grond; in bedrijven en openbare gebouwen worden stilteruimtes ingericht en een blad als Happinez kent vele lezers die op zoek zijn naar spiritualiteit en naar de onderliggende betekenis van het leven. Staat de kerk stil, waar maatschappelijk gezien nieuwe ontwikkelingen op gang komen, die ook kunnen bijdragen aan een eigentijdse invulling van moreel leiderschap? Vrouwelijk Leiderschap en heelheid - De kerk is door de eeuwen heen vooral een ‘mannenbolwerk’ geweest en juist in deze tijd laten ook veel vrouwen van zich horen. Zo spreekt Carla Clarissa op de website van Happinez (samenvatting interview Happinez 02-2019) over De Kracht van Vrouwelijk Leiderschap. Als Leiderschapscoach geeft zij aan dat het niet langer meer gaat om het recht van de sterkste (mannelijk leiderschap), maar ook om vrouwelijke kracht en zachtheid in het leidinggeven. Na de geboorte van haar dochtertje bekroop haar de angst: ‘Zal zij tijdens haar puberteit, in haar studie, of werkende leven, er onbewust voor kiezen haar vrouwelijke natuur te onderdrukken? Ik voelde zo’n diep verlangen naar heelheid voor mijn kinderen…’ Het lijkt me mooi in het licht van de ontwikkeling van moreel leiderschap ook aandacht te besteden aan dit diep menselijke verlangen naar de onderliggende heelheid van het bestaan, maar ja, hoe doe je dit? Jezelf als mens in – en naar – heelheid ontwikkelen vraagt om zoveel méér, maar naar wat precies, om goede morele leiders voort te brengen en dit ook zelf te zijn!? Jezelf zijn - Clara merkt in het interview met Happinez op hoe belangrijk het is jezelf te kunnen zijn, waar veel vrouwen nog menen te moeten voldoen aan allerlei verwachtingspatronen, die niet bij hen passen op bijvoorbeeld het gebied van hun lichamelijkheid, hun uiterlijk, hun kleding, hun manier van presenteren, etc. Op de vraag wat je lichaam en vrouwelijk leiderschap met elkaar te maken hebben, antwoordt zij: “Alles! Leiderschap gaat over het beïnvloeden van groepen mensen. Dan is het nodig dat je er staat en zegt waarin je gelooft. Je houding, je stem, charisma, dat alles komt uit je lijf. Voor vrouwen is het een hele reis om zich veilig en echt thuis te voelen in hun vrouwelijke lichaam. Dan komen we ook bij schaamte, verdriet en weggestopte emoties. Via meditatie, lichaamswerk en het uitwisselen van verhalen lukt het om die energie weer op te zoeken en te laten stromen. En wanneer dat gebeurt, ga je weer stralen, krijg je een natuurlijke autoriteit, wordt er beter naar je geluisterd.” Zij spreekt een taal die past in deze moderne tijd. Natuurlijk zitten ook veel mannen niet altijd even lekker in hun vel en ook voor hen geldt dat zij zich graag veilig voelen, zichzelf willen zijn, verlangen naar (innerlijke) vrijheid, willen stralen ed. en graag natuurlijke leiders, in plaats van ‘gevormde’, of ‘misvormde’ leiders, willen zijn. Nieuwe geboorte - In Happinez van 01-2019 is onder het thema spiritualiteit een artikel gewijd aan geboorterituelen. Het leven kent tal van nieuwe momenten, zoals de geboorte van een kind, doop, het begin van een nieuwe relatie, het starten van een eigen onderneming, etc. ‘Rituelen zijn waardevol gereedschap om een transformatie aandachtig en liefdevol door te maken. Tijdens een ritueel verbind je het praktisch aardse met het goddelijke, spirituele…’ Op deze wijze worden in eigentijdse taal en op eigentijdse wijze tools aangereikt het persoonlijke leven te verrijken. In de Bijbel wordt ook gesproken over een nieuwe geboorte. In 1 Johannes 5:1 wordt geschreven: ‘Iedereen die gelooft dat Jezus de Christus is, is uit God geboren.’ Het gaat hierbij om een innerlijke, geestelijke geboorte. Is het van belang dat de morele leiders van de toekomst innerlijk opnieuw geboren worden? Kun je dit zo zeggen in een tijd waarin veel mensen dit soort inzichten niet (kunnen) begrijpen? In Johannes 3 zegt Jezus tegen Nicodemus: “Als je na je natuurlijke geboorte niet ook geestelijk geboren wordt, kun je het Koninkrijk van God niet binnengaan.” Is spiritualiteit ook verbonden aan moreel leiderschap en zo ja, hoe maak je het concreet? Vaste grond - Terugkomend bij Dirk de Wachter: “Het is een beetje prekerig, maar ik vind dat als je veel gekregen hebt, je ook veel moet geven. Voor mij is het zorgen voor de mensen die het minder goed hebben een ethische plicht.” Hij haalt Levinas, een filosoof, aan: “Kleine, haast onmerkbare medemenselijkheid kan de wereld redden van de verschrikking. En dat is van alle tijden.” Tijdens een interview in Visie van 26 januari 2019 zegt hij: “Ieder mens heeft een ‘grond’ nodig om te zijn.” Mijn vraag is: Welke vaste grond bieden wij onszelf en onze leerlingen om tot waarachtige en oprechte, morele leiders (van de toekomst) uit te groeien? Hiermee hoop ik de komende tijd aan de slag te gaan en samen met anderen moreel leiderschap concreet in het onderwijs handen en voeten te geven.;None;None