Modelleren bij begrijpend luisteren en -lezen; niet niks!

Kinderen leren denken, dat is inmiddels de ondertitel van mijn initiatief 'Door lezen de wereld ontmoeten'. Deze week mocht ik alle groepen van onze school in om te kijken welke mooie dingen er ontstaan in de uitprobeerfase van het traject. En wat heb ik genoten! Er kwam echter ook een duidelijke worsteling naar boven: hoe modelleer je (goed genoeg) ?!? Modelleren is een leerprincipe gebaseerd op imitatie. Het is een methode van competentie overdracht die een belangrijke rol speelt bij neurolinguïstisch programmeren (NLP: model voor doelgerichte verandering, al bedacht in de jaren '70). De methode wordt ook wel model leren of modelling genoemd. Bij modelleren wordt voorbeeldgedrag van anderen in kaart gebracht, met als doel dat het nagebootst kan worden. Modelleren zal vaak toegepast worden in klassen, maar omdat bij begrijpend luisteren en -lezen de aan te leren activiteit zich grotendeels in het hoofd afspeelt is dit moeilijk. Een leerling die beter wil leren begrijpend luisteren of -lezen kan dus niet simpelweg een ‘expertlezer’ observeren. De expertlezer kan dit proces echter wel zichtbaar maken door hardop denkend te lezen. Volgens het Kenniscentrum Begrijpend lezen is modelleren een effectieve manier om (denk)vaardigheden aan te leren. In de teambijeenkomsten hebben we modelleren geoefend. Veel collega's voelden zich ongemakkelijk, het is immers net of je tegen jezelf staat de praten. Daar waar we het heel normaal vinden om in groep 3 het oplossen van hele eenvoudige rekensommetjes te modelleren, voelt dat bij begrijpend luisteren of - lezen tóch anders. We oefenden met het volgende stukje tekst:

HalloVan wie zijn die eieren

Een valkuil is dat je te snel vragen gaat stellen aan de leerlingen. Stel ze eerst aan jezelf en beantwoordt ze ook! Maak duidelijk hoe je denkt; dat je je eerst afvraagt welke dieren er rondom een meer wonen, en welke van hen eigenlijk eieren leggen. Dán maak je inzichtelijk wat er in jouw hoofd gebeurt. Daar leren de leerlingen van! Moet je nou juist al die vragen die je aan jezelf stelt beantwoorden of juist niet? Moet je een héle tekst modelleren of maar een stukje? En een verwerkingsopdracht, moet je die ook modelleren? Deze vragen zijn voer voor de komende teambijeenkomst. Ik verheug me alweer! Tot slot nog dit: wat smulde ik van mijn bovenbouwcollega's. Ze modelleerden al heel goed, zelfs hun non-verbale communicatie werkte mee; vragende gezichten als ze iets niet wisten of begrepen, blije en trotse gezichten op het moment dat ze het antwoord op een vraag gevonden hadden. De leerlingen hingen aan hun lippen! ;None;None