Lezen is leren denken!

Aan de vooravond van de eerste teamtrainingen i.h.k.v. mijn LOF-initiatief zit ik weer volop in de materie. Ik heb veel artikelen en onderzoeken gelezen en veel gedacht. Hoe meer ik ermee bezig ben, hoe meer het me duidelijk wordt dat begrijpend leren lezen eigenlijk leren denken is. Leren denken over wat je nu eigenlijk hoort of leest, leren denken of je het wel begrijpt, leren verbanden te horen of zien, etc., etc. Ik besluit het er met de leerlingen van groep 4/5 over te hebben en wat blijkt: ze snappen waar ik het over heb! Een dag later diende zich een prachtig voorbeeld ter illustratie hiervan aan. Ik las voor uit Stijn uitvinder en bij het hoofdstuk waarin Stijn een uitvinding wilt bedenken waarmee hij zoenende tantes op afstand kan houden vroeg ik mijn leerlingen wat zij zouden bedenken. Diverse ideeën passeerden de revue, waaronder het smeren van een vies smakend middeltje op Stijn's wang. Een klasgenoot reageerde meteen met de opmerking: 'dat is geen oplossing, want dan heeft de tante haar lippen al op je wang gezet voordat ze dat merkt!' Tadaa, denken over wat je hoort! Denken over wat je hoort of leest doen leerlingen en vinden ze leuk, maar als je zegt dat we gaan begrijpend lezen zakt velen de moed al in de schoenen.... Als je begrijpend leren lezen als leren denken over teksten -over inhouden- opvat, is begrijpend leren luisteren een logische voorloper. Ook de noodzaak tot interactief voorlezen wordt dan duidelijk, tot in groep 8. Aafke Bouwman en Karin van de Mortel, beiden werkzaam bij het CPS, zeggen niet voor niets: begin bij begrijpend luisteren! Zij stellen dat, om goed begrijpend te leren lezen, goed begrijpend luisteronderwijs in de onderbouw noodzakelijk is. Ik stel voor om het niet te laten stoppen in de middenbouw -wanneer begrijpend lezen erbij komt- maar het door te trekken naar groep 8. Ook daar kun je kinderen leren denken over teksten wanneer ze voorgelezen worden. Of het nu verhalende of informatieve teksten zijn. In de teamtrainingen daag ik collega's uit om tijdens het voorlezen en tijdens het behandelen van geschreven teksten hun leerlingen te leren denken door het stellen van vragen m.b.v. de taxonomie van Bloom. Benjamin Bloom, een Amerikaanse onderwijspsycholoog, sprak al in 1956 over een opbouw in lagere en hogere orde denkvaardigheden. Hij onderscheidde onthouden, begrijpen, toepassen, analyseren, evalueren en creëren. Toevallig (of niet?) zijn al deze vaardigheden ook passend bij de 21ste eeuwse vaardigheden die wij in onze tijd zo belangrijk vinden. Probleem oplossen, creatief- en kritisch denken, het komt er allemaal in terug. Makkelijk is het niet, daarom ruim ik tijd in om tijdens de training in tweetallen een tekst voor te bereiden. Want ook leerkrachten voelen zich competenter als ze met een maatje mogen werken. En mooie samenwerkingen dat er ontstaan! Mijn kleutercollega's bedachten eerst vragen bij Jacques Vriens' Willem en dikke Teun , over Willem's rode kater Dikke Teun die kan praten en daarmee zorgt dat Willem dingen durft die hij anders nooit durfde. Maar het werd pas echt interessant toen ze vragen ging bedenken bij een verhaal van Annie M.G. Schmidt's Jip en Janneke waarin Jip naar de kapper moet maar niet durft, want wat zou er kunnen gebeuren als Dikke Teun Jip's kater was? Ik kan niet wachten op de volgende teamtraining, als de collega's hun ervaringen gaan vertellen. Wedden dat ze zullen ontdekken dat veel van de door methodemakers bedachte verwerkingsvragen van de tekst daardoor overbodig zijn geworden? ;None;None