Kanban in de (onderwijs)praktijk

Kanban is een zeer handige methodologie om samen te werken en overzicht te creëren. De leerlingen zullen door het gebruik van Kanban sneller en doelgerichter werken en hun werk met beter resultaat opleveren. Het is vrij gemakkelijk toe te passen in de praktijk; het enige wat je nodig hebt is een muur (of whiteboard/groot vel papier) en goed plakkende post-its.

Kanban is een Japanse term en betekent zoiets als ‘groot visueel bord’ of ‘kijken naar het bord’. Het is een systeem om visueel te maken hoe het werk verloopt en wat de status is. Kanban wordt in het bedrijfsleven al veelvuldig gebruikt. Het heeft veel raakvlakken met (edu)scrum. Kanban heeft echter minder regels en is mede daardoor een mooie manier om te starten met Agile werken in het (basis)onderwijs. Kanban werkt met een simpel principe waarbij post-it’s op een bord/papier (of muur) zijn geplakt. Deze worden verschoven van de linker kolom ‘TO DO’ naar ‘DOING’ en als het klaar is naar de meest rechtse kolom ‘DONE’. Ik geef een voorbeeld voor projectwerk. Natuurlijk leg je eerst je project duidelijk uit. Geef je aan wat het doel is en wat er minimaal opgeleverd moet worden en hoe. Gebruik vervolgens dit stappenplan om aan de slag te gaan met Kanban:

BrainstormenIedereen schrijft ± drie minuten zo veel mogelijk op, één onderwerp (of kernwoord) per post-it blaadje.

1. Ordenen (laat ze lopen naar het Kanbanbord) Groeperen wat bij elkaar hoort. Dan is er snel duidelijk welke onderwerpen er per item behandeld zullen worden. Deze komen allemaal op de ‘BACKLOG’ te hangen. Grote taken kunnen eventueel onderverdeeld worden in kleinere (behapbare) taken.
2. Prioriteren

Welke vier taken zijn het belangrijkst? Die worden (op volgorde van belangrijkheid) bij ‘TO DO’ gehangen. NB: door te laten prioriteren en het maximaal aantal taken vast te zetten, zullen de leerlingen altijd het belangrijkste eerst doen. Bij Kanban noemen we dit ‘Work in

Progress, afgekort WIP (=4 in dit geval).

1. Werk verdelen en startenDe taken kort bespreken (wie doet wat en hoe), verhangen naar ‘DOING’ en aan de slag gaan! NB: wil je de leerlingen verplicht laten samenwerken? Beperk dan het aantal taken bij ‘DOING’. Vier teamleden bijvoorbeeld maximaal twee taken (WIP=2).

Als er een taak is uitgevoerd, kan deze bij ‘DONE’ gehangen worden. Hierna moet de volgende taak van ‘TO DO’ verschoven worden naar de kolom ‘DOING’ en een taak van de ‘backlog’ naar ‘TO DO’ (het belangrijkste eerst). Zo blijven de post-it's verschuiven tot alle taken bij DONE hangen en het project wordt opgeleverd. Het is belangrijk om bij de start van elke projectles even een ‘STAND-UP’ meeting bij het Kanbanbord te houden. Laat de leerlingen op dat moment kort overleggen over de status, aanpassingen en verdeling van taken. Als het project is opgeleverd, is het van belang om te evalueren en te bespreken of de doelen zijn behaald, wat er al goed ging en wat er volgende keer beter kan. Experimenteer met verbeteringen. Probeer dit met je leerlingen te bepalen. Door er samen aan te werken, werk je aan hetzelfde doel. Dit schept een band en zorgt voor een betere onderlinge relatie. Dit zal uiteindelijk leiden tot een beter resultaat. Maak duidelijke werkafspraken en hang die op. Dan is dat voor iedereen duidelijk en kan je er op wijzen. Leg de veranderingen vast. Hou het bij en schrijf op wat er dan gebeurt.

Kanban is zeker niet alleen maar te gebruiken voor projecten. Het is toepasbaar voor al het kenniswerk. In onze klas passen we het bijvoorbeeld ook toe bij de weektaak. Alle taken van de week hangen in de ‘backlog’. We starten ’s ochtend met kijken naar het bord en bespreken welke taken we die dag af moeten hebben en welke taken er verder van belang zijn (o.a. plantaken). Kanban geeft de leerkracht veel informatie. Je ziet precies wie waarmee bezig is. Als de post-it's lang blijven hangen bij een taak, kan je uitzoeken wat het probleem is. Als alle taken heel snel klaar zijn, zie je dat in een vroeg stadium. Dat geeft ruimte om vast andere taken te bedenken en op te hangen. Snelle leerlingen (die de taken met goed resultaat uitvoeren) kan je inzetten als ‘helper’. Zij hebben overcapaciteit en kunnen extra uitleg geven aan klasgenoten.

Mijn leerlingen geven aan het heerlijk te vinden dat alles zo duidelijk is. Ze zeggen door Kanban doelgerichter te kunnen werken. Voorheen moesten ze onthouden wat ze allemaal moesten doen en nadenken wat dan het belangrijkste was. Nu hoeven ze alleen maar naar het bord te lopen/kijken en kunnen ze gewoon starten. Ze vinden het fijn om dingen te kunnen afvinken. Daarnaast geeft het onbewust ook informatie als ze veel briefjes bij ‘DONE’ zien hangen. Dat willen zij ook dus gaan ze snel (weer) doelbewust aan het werk.

Ook bij het maken van een werkstuk is Kanban effectief. In dat geval heeft elke leerling een eigen Kanbanbord. Hierdoor leren de leerlingen prioriteren en plannen. Door de WIP=1 bij ‘DOING’ hebben ze de volledige focus op één onderwerp en zullen ze deze eerst goed afmaken voordat ze het volgende oppakken. Dit geeft een betere kwaliteit. Niet alleen de leerkracht maar ook ouders kunnen op die manier thuis precies zien wat de status is. Bij ons op school zijn we Kanban aan het uitproberen en experimenteren we met de mogelijkheden. Heb je vragen of suggesties? Wil je het eens uitproberen of eens komen kijken in onze klas? Laat dan wat van je horen! Je kunt mailen naar: w.vanwijk@amalia-astro.nl

NB: als vervanging regelen een probleem is, schrijf je dan in bij het Baarnse Leraren Netwerk. Zij hebben wellicht ook voor jou budget beschikbaar om vervanging te regelen.

;None;None