Eén jaar LOF: leerlijnen, rubrics, feedbackgesprekken
Toen ik in 2012 Big Picture scholen bezocht, was ik onder de indruk van hun instrumenten, hun leerplannen en hun rubrics. Ik wilde ze graag zien, liefst meenemen. Maar de praktijk is weerbarstig. Je plant niet zomaar het raamwerk van de ene school over in de andere. Je hebt je eigen curriculum en eigen inrichting van aanbod. Je hebt je eigen vormen nodig. Die expeditie van zoeken naar leerlijnen, rubrics e.d. die bruikbaar zijn binnen mijn groepen heb ik dit schooljaar willen voortzetten in een LOF-project leerplan 7812. Ik werk in een 10-14 onderwijsomgeving met leerlingen van groep 7-8 en klas 1-2. Ze volgen onderwijs in hetzelfde gebouw. We hebben de brug tussen basis- en voortgezet onderwijs in huis. Beter gezegd: we hebben de plek gecreëerd waar we per se in die overbrugging willen slagen. Ik zoek in mijn LOF-project de optimale vormgeving van leerlijnen. Centrale vraag in mijn LOF-project leerplan 7812 is: hoe werk ik leerlijnen zo uit op papier dat ze leerlingen zelf helpen van punt a naar punt b te komen? Van groep 7-8 in klas 1-2. Vanuit groep 7-8 naar een vo-niveau dat ze ambiëren. Hoe zet ik smart en volledig, leerlingvriendelijk en aantrekkelijk op papier waar het om gaat. Of het nu Nederlands, Engels, rekenen, natuur en techniek, kunst of sport is. Ik heb het afgelopen schooljaar (met mijn collega´s!) het nodige ondernomen. Mijn leerlingen hebben allemaal een eigen leerplan. Het plan bevat de leerdoelen voor een periode van ongeveer drie maanden. We hebben de leerdoelen zoveel mogelijk geclusterd in leergebieden en kernbegrippen. Met een reeks weekthema´s geven we zo concreet mogelijk aan wanneer wat aan bod komt. Gedurende de looptijd van het leerplan wordt bij alle leerdoelen feedback genoteerd. Op die manier ontstaat een procesverslag met feed up, feedback en feedfoward. Het is met alle vakgebieden best veelomvattend. Ik heb het leerplan dit schooljaar zo klein mogelijk proberen te maken. Naar een handzaam en bruikbaar formaat. Ik heb regelmatig de leerlingen gesproken en gevraagd naar hun feedback. Leerlingen willen in het leerplan graag zien wat ze de komende tijd aan instructies en formatieve toetsen kunnen verwachten. De plannende functie van het leerplan vinden ze even belangrijk als de duidelijke omschrijving van leerdoelen. Het maakt het moeilijk als buiten het leerplan ook studiewijzers en andere planners te vinden zijn. Studiewijzers en leerplan kunnen beter worden geïntegreerd. Ik ben daarnaast (docent Nederlands) begonnen een compacte leerlijn Nederlands 10-14 te schrijven. Een voorbeeld is de compacte vormgeving van Leerplan in beeld van SLO en de leerlijnen van CED. Het overzicht dat ik maakte beslaat slechts één pagina. Van een versie 1.0 ben ik nu bij een versie 2.0 uitgekomen. Bij het beperkte aantal doelen maak ik kleine rubrics. Met de rubrics voeren leerlingen opdrachten uit en beoordelen leerlingen en ik de eindwerkstukken. Ook voor andere vakgebieden maakte ik met collega´s een aantal rubrics. Aan de hand van de leerlijn Nederlands en de eerste rubrics hoop ik met collega´s ook andere compacte leerlijnen (rekenen/wiskunde, mens & maatschappij, natuur & techniek, kunst, sport e.d.) te maken. Ik heb regelmatig de leerlingen gesproken en gevraagd naar hun feedback. Ze geven aan graag met de rubrics te werken. Ze geven een duidelijk kader en helpen om met feedback aan de slag te gaan. Bovendien hebben leerlingen de ervaring hun werkstukken completer in te leveren. Voor de leerlingen is het belangrijk dat ze kunnen herkennen bij welk vo-niveau een beheersingsniveau hoort. Ze willen graag een beperkt aantal rubrics, zodat ze niet te maken krijgen met een woud aan rubrics. Bij Nederlands voor de belangrijke taken zoals samenvatten, teksten schrijven en samenvatten. Tenslotte heb ik geprobeerd leerdoelen Nederlands en inhoud maatschappij, natuur en techniek te verbinden. Iedere week schrijf ik een opdracht voor mijn leerlingen. Centraal in de opdracht staat een recent artikel of kijk- en luisterfragment. Leerlingen lezen/bekijken het nauwkeurig. Ze beantwoorden een aantal vragen over de inhoud. Vaak verwerken ze de inhoud op een actieve, creatieve, vaak ook coöperatieve manier. De tekst/het fragment is bewust van een behoorlijk niveau met veel nieuwe woordenschat. De opdracht vormt een introductie op lessen maatschappij, natuur en techniek in die week en verbindt leesvaardigheid, woordenschat en zaakvakken. Ik schotel de opdracht wekelijks voor op het blog MNMweek. Ik merk dat leerlingen MNMweek ervaren als een goede introductie. De opdracht schetst goed de context en laat leerlingen kennismaken met een aantal basisbegrippen. Leerlingen komen vaak in andere instructies terug op de inhoud van tekst/fragment en opdracht. De woordenschat helpt de leerlingen om andere instructies in de week goed te begrijpen. Het onderwerp en de stijl van de tekst bepalen sterk hoe actief leerlingen ermee aan de slag gaan. Opvallende, curieuze onderwerpen, minder mainstream nieuws, vinden de leerlingen in de regel interessanter. Het project leerplan 7812 loopt in het nieuwe schooljaar door. Ik wil in het komende schooljaar samen met collega´s zorgen voor compacte leerlijnen. Klein, overzichtelijk en in voor de leerlingen heldere taal. Leerlijnen die aan de muur kunnen. Leerlijnen die de leerlingen helpen zelf feedback te formuleren. De vraag is hoe we ze gaan vormgeven. Daarnaast wil ik het leerplan dat mijn leerlingen gebruiken verfijnen. Tot een handig leerplan waarmee ze nog beter uit de voeten kunnen en waarmee ze goed hun taken kunnen plannen in een periode. MNMweek blijft een plek waar ik wekelijks een actuele introductie bied en de leerstof van verschillende leergebieden verbind.;None;None