De eerste 'filosofische' meters
Het is alweer een half jaar dat ik onderwijspionier ben. Tijd voor een reflectie op de afgelopen tijd, maar natuurlijk ook een blik op wat er nu nog komen gaat. Ondertussen heb ik in alle klassen van mijn school een filosofisch gesprek gevoerd. Niet elke les ging vlekkeloos, want de omstandigheden waren niet altijd even goed. Ik ken bijvoorbeeld de kinderen nog niet goed en zij mij niet. Ik merkte dat ik dat vooral bij de kleuters lastig vond. Zij keken mij voornamelijk glazig aan wanneer ik vroeg of ze konden uitleggen waarom het belangrijk is om een naam te hebben. En of je dapper en bang tegelijkertijd kan zijn? En waarom wel of waarom niet? Het is allemaal erg nieuw voor ze, dus was er soms niet veel respons. Het heeft tijd nodig. Het was voor veel kinderen ook pas de eerste keer. Daarnaast filosofeerde ik met een hele klas tegelijk. Het liefst doe ik dit met kleine groepjes kinderen, maar ik moest mijn doel voor ogen houden en dat was mijn collega’s een kijkje geven in een filosofisch gesprek. Hoe kan zo’n gesprek eruit zien? Hoe reageren de kinderen erop? En daarvoor had ik de volledige aandacht van de leerkracht nodig. Dus deed de hele klas mee. Ondanks dat niet alle gesprekken perfect gingen, kijk ik er toch op terug als een geslaagde stap in mijn weg naar het einddoel. Er zijn een heleboel kinderen, ook kleuters, geweest die echt kennis hebben gemaakt met het filosoferen in de klas. En de leerkrachten hebben gezien hoe een gesprek kan verlopen. Het einddoel heb ik veel te groot gemaakt om in één jaar te behalen. Het is namelijk niet haalbaar om aan het eind van dit schooljaar alle leerkrachten en leerlingen te laten filosoferen. Gelukkig was ik mij daar van tevoren al van bewust. Alleen is het dan wel fijn en handig om een tussendoel vast te stellen. Waar wil ik staan in juli? Dat was voor mij de grootste vraag. Ik heb hier met mijn directrice over gesproken en we zijn gekomen tot het volgende: Aan het eind van dit schooljaar heb ik met een aantal leerkrachten gezamenlijk lessen voorbereid, gegeven en geëvalueerd. Ik wil er naar streven om een filosofiegroepje op te richten, dat elke week met mij wil samen komen om dit te verwezenlijken. Bovendien denk ik dat het allerbelangrijkste is dat het enthousiasme gewekt wordt, wat al een beetje gebeurd is doordat we tijdens de vorige studiedag met het team gefilosofeerd hebben onder leiding van een echte filosoof. Gelukkig komt er weer zo’n studiedag aan. Naast de filosofische gesprekken met het team en de kinderen zijn er interviews afgenomen onder de leerkrachten over onder andere wat zij van filosoferen met kinderen vinden en wat zij nodig denken te hebben van mij om dit zelf te kunnen doen in de klas. Iedereen lijkt het filosoferen erg belangrijk en nuttig te vinden. Zij denken dat het een aanwinst kan zijn voor bijvoorbeeld het actief leren nadenken, deze gedachtes te kunnen verwoorden, luisteren naar elkaar, anders laten kijken naar de dingen, afvragen waarom dingen zijn zoals ze zijn, creatief denken, andere meningen horen en accepteren, en beargumenteren. De leerkrachten zeggen dat ze onder andere lessuggesties, korte opdrachten, verschillende werkvormen en vraagtechnieken nodig hebben. Daarnaast zijn er ook veel vragen over hoe je een les aanpakt. Hoe begin je? Wat kunnen de kinderen (kleuters) aan? Wanneer is het een filosofisch gesprek? Zijn er regels? Dit zijn een heleboel praktische punten waar ik goed op in kan spelen en verder mee kan gaan. Ik denk dat mijn filosofiegroepje enorm geschikt is om aan deze behoefte te voorzien. Dus mijn eerst volgende stap is nu deze groep oprichten. Zodat ik mijn enthousiasme en kennis kan overbrengen op in ieder geval die collega’s.
;None;None